Üşenmeyin ve Ani’ye gidin! Kars Platosu merkezli bir pırlanta üçgen olan bu daha küçük içsel platonun yüksekçe bir yerine çıkın ve seyirlik olanları hayal pencerenizde canlandırın!
Kendinizi bir an 'Kaf Dağı'na Zümrüdü Anka Kuşu tarafından uçmaya davet edildiğinizi hissedeceksiniz. Çünkü, Kaf Dağı Masalları, buradan yayılır dünya edebiyatına. Erken yüzyıllarda kulaktan kulağa yayılan Binbirgece Masalları’nın betimlediği 'pırlanta üçgen' burasıdır.
Arkaik dönemiyle İ.Ö. beş binlere ulaştığı söylenen Ani, kutsallıkla ticareti, barış içinde uygarlaşma ile hoşgörüyü, mimarlığı sanat özünde birleştiren “üçgen” bir plato olur.
Tarih öncesi pagan-totemik tapınım ritüellerine kaynaklık yapması, buranın Hurri ve Urartu'dan geride kalan arkeolojik varlıklarıyla anlaşılıyor. Kent, daha sonra İsa (Christus) adına kutsanır.
Merkezi otonom yerleşimin ilk kez İ.Ö. dört yüzlere kayıtlandığı söyleniyor. Bu üçgen için bir “hoşgörü toprağı” tanımı yakıştırılması, geçişken çok kültürlülük sonucu kozmopolit (katışımcı/sentezci) bir uygarlaşma anlamı içeriyor olsa gerektir.Kale ve sur dışında bugün bile gözle görülebilir Urartu ya da Hurri pagan dönemlerine ait mağara-mezar kalıntılar dışında, o dönemlere ait ruhani tapınaklar henüz arkeolojik kazılarla ortaya çıkarılmış değil.
Buna karşın Zerdüşizme ait olduğu söylenen çok önemli bir tapınak son yıllardaki kazılar sonucu ortaya çıkarılmış. Ayrıca bezir yapılan yer bezirhane bulunmuş.Bezir yağını kullanan ve “şamanizm” gibi ateşin kutsallığını öne alan “zerdüşizm” de felsefel yapılanması ile Ani’de öteki kültürlerle birlikte yaşama imkanı bulmuş.
Bunların arasında kendisini öne çıkaran erken Hıristiyan Gregoryen ruhani liderliği ile birlikte Ani kozmopolit ve metropoliten bir yapılanmayı da başarmış. Arap kavimleri’nin kargaşaları dönemlerinde tehlikeye giren güney İpek Yolu güvenliğini yitirince, Kuzey İpek Yolu feodal krallık başkenti olan Ani’den geçmiş.
Bu durum, Ani Uygarlağı’nın doruğa ulaşmasına ve göz kamaştıran zenginliğe sahip olmasına yol açar. Bu gelişmeler talan ve yağmayı da davet eder. Ani’nin, Arap ve Bizans yıkımına uğradığı söylenir.
Kars’dan 250 metre aşağı deniz seviyesine yakın olması, hemen doğu sınırlarının önünden Arpaçay’ın derin kanyonlarla akıp gitmesi, Ani ve çevresine ılıman bir iklim özelliği vermiş.
Tekin SonMez
+of+Aile+foto+kucuk+16+Ara+09+yaz%C4%B1s%C4%B1+i%C3%A7.jpg)
